ΑΜΑΛΙΑΔΑ
Η Αμαλιάδα είναι η έδρα της Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας και του Δήμου Ήλιδας. Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 ανέρχεται σε 16.841 κατοίκους, αποτελώντας τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ηλείας. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του αρχαίου Αλισσαίου λόφου, ενώ μπροστά της απλώνεται ο πλούσιος σε βλάστηση κάμπος της «Κοίλης (εύφορης) Ήλιδας», όπως την ονόμαζε ο Όμηρος.
Η δημοτική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως «αγροτικός πεδινός οικισμός» με έκταση 67,078 χλμ² και υψόμετρο 88 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Περιλαμβάνει και τους οικισμούς Άγιο Ιωάννη, Κουρούτα, Μαραθιά, Παλούκι, Παναγία, Τσαφλέικα και Τσιχλέικα.
Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, η Αμαλιάδα ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Αμαλιάδος, του πρώην Δήμου Αμαλιάδος.
Αναγνωρίστηκε επίσημα από το Ελληνικό κράτος το 1865 μετά τη συνένωση των οικισμών Καλίτσα και Δερβή Τσελεπή ενώ το όνομά της το χρωστά στη σύζυγο του βασιλιά Όθωνα, βασίλισσα Αμαλία. Η αναβάθμισή της από Κοινότητα σε Δήμο Αμαλιάδας έγινε το 1924. Το τέλος του 19ου αιώνα σφραγίζεται με την μετανάστευση των κατοίκων της στο εξωτερικό και κυρίως στην Αμερική. Με την επιστροφή τους οι μετανάστες συμβάλλουν δυναμικά στην ανάπτυξη του νεοϊδρυθέντος Δήμου.
Η Αμαλιάδα διαθέτει Γενικό Νοσοκομείο ενώ στην πόλη υπάρχουν γραφεία των περισσότερων υπηρεσιών της Περιφερειακής αυτοδιοίκησης καθώς και Πρωτοδικείο, Ειρηνοδικείο, Εισαγγελία και Αστυνομικό Τμήμα.
Επίσης διαθέτει πλήθος πλατειών τόσο στο κέντρο όσο και στις γειτονιές της, πολλά εμπορικά καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, ουζερί, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ξενοδοχεία κ.α.
Στην πόλη αυτή, γεννήθηκε και έζησε για πολλά χρόνια ο σπουδαίος αγωνιστής Νίκος Μπελογιάννης, στην οικία του οποίου φιλοξενείται μόνιμη έκθεση με σπάνιο αρχειακό υλικό από τη ζωή του και τη δράση του. Ένα ακόμα σημαντικό αξιοθέατο της πόλης είναι η Οικία Tατάνη, ένα νεοκλασικό κτίριο που οικοδομήθηκε στις αρχές του 1900 και σήμερα έχει μουσειακό χαρακτήρα ενώ χρησιμοποιείται και για τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων κυρίως στον αύλειο χώρο του. Ο επισκέπτης αξίζει επίσης να επισκεφθεί το Λαογραφικό Μουσείο Αμαλιάδας και να γυρίσει πίσω στον χρόνο παρατηρώντας ρουχισμό, οικοσκευή, εργαλεία και κάθε είδους αντικείμενα μιας άλλης εποχής.
Στην κεντρική πλατεία της πόλης δεσπόζει ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος είναι και πολιούχος της πόλης ενώ παραδίπλα στον Πεζόδρομο της Κωστή Παλαμά, βρίσκεται το κτίριο Λεχουρίτη το οποίο φιλοξενεί περίπου 1.300 τίτλους βιβλίων του Αμαλιαδίτη λογοτέχνη Μήτσου Αλεξανδρόπουλου και της συντρόφου του, διακεκριμένης σλαβολόγου και μεταφράστριας, Σόνιας Ιλίνσκαγια.
Στην οδό Κουρογιαννοπούλου βρίσκεται το μουσείο του ιστορικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Αμαλιάδας ο οποίος ιδρύθηκε το 1952 από τον τότε σπουδαστή της «Ραδιοηλεκτρολογίας» Σπύρο Μπεράτη.
Τέλος, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πόλη αξίζει κανείς να επισκεφτεί την Ιερά Μονή της Φραγκαβίλας, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής.